Ο Κώστας Λεϊμονής σε α΄ πρόσωπο

2016-11-16 10:53

Ήταν Μάρτιος του 2015, όταν η σκηνοθέτρια Κωνσταντίνα Νικολαΐδη εντόπισε ένα διήγημά μου στο προσωπικό μου ιστολόγιο kostasleimonis.blogspot.gr. Το μικρό αυτό διήγημα μιλούσε για έναν πολιτικό, ο οποίος είχε αποφασίσει να παραιτηθεί από το αξίωμά του εκφωνώντας τον τελευταίο του λόγο στη Βουλή και αναφέροντας με ειλικρίνεια τα κακώς κείμενα της σύγχρονης πολιτικής ζωής του τόπου. Το έργο είχε τον τίτλο Ο μονόλογος ενός καθ’ ομολογία παράλογου, τίτλος που, μπορώ να πω, με παίδεψε πάρα πολύ μέχρι να βρεθεί. Συνήθως, όσα μυθιστορήματα, διηγήματα και άρθρα είχα γράψει ως τότε δεν με είχαν ταλαιπωρήσει μέχρι να καταλήξω στον κατάλληλο τίτλο. Μάλιστα, πολύ συχνά βρίσκω πρώτα τον τίτλο του έργου και ύστερα δημιουργώ και ξετυλίγω την πλοκή του. Χρειάζομαι έναν ωραίο τίτλο, για να με προκαλέσει να δημιουργήσω με βάση αυτόν. Εδώ συνέβη το αντίστροφο. Η ανάγκη να βρεθεί ένας ειλικρινής και μετανιωμένος πολιτικός στις μέρες μας έβαλε φωτιά στα δάχτυλά μου και έγραψα ένα κείμενο, το οποίο από την αρχή γνώριζα ότι δεν υπήρχε περίπτωση ούτε μία στο εκατομμύριο να ακουστεί ποτέ στο ελληνικό κοινοβούλιο. Επομένως, η απόφαση ενός διεφθαρμένου πολιτικού να μετανοήσει, λέγοντας την αλήθεια και ζητώντας συγγνώμη από το λαό ενώπιον των συναδέλφων του, δικαιολογεί το «καθ’ ομολογία παράλογου».

Έχοντας υπόψη, βέβαια, ότι ο τίτλος είναι μεγάλος και δύσκολος για θεατρική παράσταση, αποφασίσαμε να προκρίνουμε το Εκτός ύλης, για τους εξής δύο λόγους: πρώτον, ο Υπουργός δεν εκφωνεί έναν συνηθισμένο, ξύλινο λόγο στη βουλή των Ελλήνων. Επομένως, βρίσκεται εκτός ατζέντας, εκτός της συνήθους κοινοβουλευτικής ύλης. Δεύτερον, αναφέρεται στο κείμενο ότι η απάθεια της πλειοψηφίας των πολιτών απέναντι στις τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές εξηγείται από το γεγονός ότι δεν είναι πνευματικά προετοιμασμένη να τις αντιμετωπίσει. Άλλωστε, ανέκαθεν ο τομέας της παιδείας χώλαινε στη χώρα μας. Μαθαίναμε πάντοτε παπαγαλία ό,τι βρισκόταν στη διδακτέα ύλη. Όταν, λοιπόν, έφτασε η στιγμή να αντιμετωπίσουμε δύσκολες και απαιτητικές προκλήσεις, δεν μπορούσαμε να απαντήσουμε, να αντιδράσουμε. Η λύση στην οκνηρία είναι μονάχα μία: η γενικότερη μόρφωση.

Αφού, λοιπόν, η Κωνσταντίνα εντόπισε το κείμενο, με ρώτησε αν υπήρχε ολόκληρος ο μονόλογος, ώστε να τον διαβάσει. Όταν την εξήγησα ότι δεν υπήρχε κάποιος μονόλογος, αλλά απλώς εγώ είχα δώσει αυτό τον τίτλο στο έργο, προς στιγμήν απογοητεύτηκε. Όμως δεν μπορούσα να αφήσω την ευκαιρία να πάει χαμένη. Ο νους μου ασφαλώς δεν είχε φτάσει μέχρι το ανέβασμα του έργου. Ενθουσιάστηκα μόνο και μόνο με την ιδέα ότι μια θεατρική σκηνοθέτρια ενδιαφέρθηκε να διαβάσει ένα τέτοιο κείμενο. Αφού, λοιπόν, της ανέφερα ότι γράφω λογοτεχνία εδώ και περίπου 10 χρόνια και ότι λάτρευα το θέατρο, τη ρώτησα αν ήθελε να γράψω ένα ολοκληρωμένο έργο. Εκείνη συμφώνησε αμέσως. Όταν το ολοκλήρωσα, της το έστειλα, έχοντας την αγωνία που έχει το πρωτάκι την πρώτη του μέρα στο δημοτικό. Μου απάντησε ότι εντυπωσιάστηκε και ότι θα ήθελε να συνεργαστούμε. Έτσι, ξεκίνησα να επεξεργάζομαι το κείμενο και να το τροποποιώ με σκοπό την προσαρμογή του στο θέατρο. Έγραφα με γνώμονα τη φαντασία και μόνο. Δεν είχα στο νου μου κανένα απολύτως πολιτικό πρόσωπο, ούτε γνώριζα ποιος ηθοποιός επρόκειτο να υποδυθεί τον Υπουργό. Αυτό το τελευταίο βοήθησε αρκετά στην πλήρη ανάπτυξη του ρόλου. Μόλις έμαθα ότι τον Υπουργό θα υποδυθεί ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, χάρηκα πάρα πολύ. Ο Γεράσιμος κάνει άψογη χρήση του προσόντος του «χαμαιλέοντα», δηλαδή μπορεί να ελίσσεται υποκριτικά αλλάζοντας ύφος ανά πάσα στιγμή, ακολουθώντας τις διακυμάνσεις του κειμένου. Ο μονόλογος δεν αποτελεί έναν ξύλινο πολιτικό λόγο, αλλά κυρίως την απολογία, την εξομολόγηση ενός για χρόνια διεφθαρμένου πολιτικού, ο οποίος έχει φτάσει στην άκρη του γκρεμού και προσπαθεί να σωθεί την τελευταία στιγμή.

Η πρώτη εκδοχή του έργου άλλαξε ελαφρώς μορφή, καθώς ο λόγος ήταν αρκετά μεγάλος και έπρεπε να συμπυκνωθεί σε θεατρικό, ρεαλιστικό χρόνο. Έπειτα, αποφασίστηκε να προσθέσω και κάποιες αναμνήσεις, ώστε να αναδειχθεί περισσότερο η ανθρώπινη πλευρά του ήρωα και να σπάσει το «πολιτικό μονότερμα». Επίσης, χάρηκα πολύ όταν η σκηνοθέτρια αποδέχτηκε την πρότασή μου να μπουν δύο ηχητικά αποσπάσματα, ένα από τον Μάνο Χατζιδάκι και ένα από τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Το πρώτο, από τα «Σχόλια του Τρίτου», αφορά το τέρας, τη φρίκη και τη ροπή των πολιτών να τη συνηθίζουν, χάνοντας κάθε έναυσμα για πνευματική αντίσταση. Το δεύτερο είναι παρμένο από το «Η αγάπη είναι ο φόβος», ένα συγκλονιστικό ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη, που μιλά για τις τραγικές συνέπειες της σιωπής των πολιτών.

Δεν σας κρύβω ότι, όταν έγραφα, στο νου μου είχα ένα πολύ απλό σκηνικό: Ένα βήμα με έναν προβολέα να φωτίζει τον πολιτικό, ο οποίος, χαμένος στα χαρτιά του αλλά και στις σκέψεις του, κάνει τη μεγάλη μεταστροφή. Η Κωνσταντίνα, όμως, ήθελε να δώσει έναν πλήρως πραγματικό τόνο στο έργο κι έτσι έφερε το κοινοβούλιο στο Θέατρο Αλκμήνη, επιλογή που με κέρδισε και είμαι σίγουρος ότι θα κερδίσει και τον κόσμο που θα παρακολουθήσει την παράσταση επιλέγοντας είτε το ρολο του πολιτικού είτε αυτόν του πολίτη.

Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμένω πλέον μέσα από το έργο να αλλάξει ο κόσμος. Αυτό που θα με ικανοποιούσε βαθιά θα ήταν ένα απλό σκούντημα. Καμιά φορά, ξέρετε, το ήρεμο σκούντημα σε κακούς καιρούς μοιάζει με το ήπιο φύσημα του ανέμου σε κακό καιρό: μπορεί να δημιουργήσει χιονοστιβάδα.

Εκτός ύλης ή Ο μονόλογος ενός καθ' ομολογία παράλογου
Κώστας Λεϊμονής
Κριτική
80 σελ.
ISBN 978-960-586-161-2
Τιμή: €10,00

 

 

Πηγή : diastixo.gr