Εικαστικά-«Οι Μεταβάσεις/Transitions και το Ζωντανό Έργο της Ιωάννας Ασσάνη» της Ανδρονίκης Γωγοπούλου

2016-05-19 12:48

Η Ιωάννα Ασσάνη σε όλα της τα έργα κυριαρχεί με έναν ενδιαφέροντα και προσωπικό τρόπο στα χρώματα, στην υφή, στα σχήματα, είτε πρόκειται για πειραματισμούς είτε για δοκιμασμένες από την ίδια επιλογές. Ωστόσο, αναφερόμαστε σε μια εικαστικό με πολλαπλότητα στα εκφραστικά μέσα. Η στροφή της στη δημιουργία βίντεο-εικόνων λοιπόν δε θα πρέπει να μας εκπλήσσει, διότι θεωρώ φυσικό επακόλουθο τη «μετάβασή» της στο στάδιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη το κύριο χαρακτηριστικό της: το ασυμβίβαστο με την πεπατημένη. Δε συμβιβάζεται με τις εύκολες λύσεις, αντίθετα προτιμά να ζει τις αγωνίες ενός καινοφανούς εγχειρήματος. Γι’ αυτό και κάθε σειρά έργων είναι η εξέλιξη της προηγούμενης, όχι από θεματολογία μόνο, αλλά και από τεχνική.

Στις 8 Μαρτίου 2016 λοιπόν εγκαινιάστηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης η εγκατάστασή της με τον τίτλο Μεταβάσεις/Transitions. Πρόκειται για ένα πραγματικά πρωτοποριακό έργο που λειτουργεί με έναν υπαινικτικό περισσότερο τρόπο, αφού χρησιμοποιούνται και πάλι οι γραμμές πάνω σε σχήματα και χρώματα, όπως αυτά αποτυπώνονται και τρέχουν πάνω σε μια οθόνη, για να αποδώσουν την κύρια ιδέα της εγκατάστασης, που είναι η διέλευση υποκειμένων από συγκεκριμένα σημεία υπαρκτών χώρων.

Η ιδέα γεννήθηκε το 1991. Τότε οι εφαρμογές της τεχνολογίας στη χώρα μας ήταν στα σπάργανα ή και ανύπαρκτες. Και αυτό είναι που κάνει τη σύλληψη της ιδέας της ευφυέστατη. Ταυτόχρονα αποτελεί και τον προπομπό εικαστικών παρεμβάσεων από την εικαστικό που στηρίζονται στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Απέμενε η τεχνολογική υποστήριξη για να ολοκληρωθεί η εφαρμογή της, γεγονός που επιτεύχθηκε χάρη στον προγραμματισμό που επιμελήθηκε ο Δημήτρης Αδάμ, μουσικοσυνθέτης και εκπαιδευτής στο χώρο της ηλεκτρονικής μουσικής, ενώ η Mission laïque française και το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, επιβεβαιώνοντας τον υποστηρικτικό τους ρόλο στη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση, διέκριναν την αξία του συνολικού έργου της καλλιτέχνιδας και παρείχαν αφειδώς την ηθική και οικονομική στήριξη.

Η τεχνολογία δίνει στην εικαστικό την άνεση της παρακολούθησης πολλαπλών κινήσεων μέσα στο κτίριο. Κάθε φορά που καταγράφεται μια διαδρομή από τους ανιχνευτές δημιουργείται και μια νέα βίντεο-εικόνα. Θεωρητικά στις Μεταβάσεις/Transitions παρακολουθούμε τη δημιουργία άπειρων τέτοιων βίντεο-εικόνων, συνεπώς στην ουσία παρακολουθούμε τη δημιουργία ενός Ζωντανού Έργου που λαμβάνει χώρα σε πραγματικό χρόνο.

Η βιντεοεγκατάσταση, η οποία εκτίθεται μόνιμα πια στην πρόσοψη του κτιρίου του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, στηρίζεται στη συνεργασία τεσσάρων στοιχείων: των μονάδων ανίχνευσης, ενός μικρού ελεγκτή, μιας μονάδας ηλεκτρονικού υπολογιστή και μιας οθόνης τηλεόρασης. Οι μονάδες ανίχνευσης συλλαμβάνουν οποιαδήποτε κίνηση εντός του κτιρίου και ο μικρός ελεγκτής δίνει την εντολή στον υπολογιστή κάθε φορά που ανιχνεύεται κίνηση να προβληθούν τρία επιμέρους βίντεο πάνω στο κεντρικό βίντεο, στο οποίο έχουμε επαναλαμβανόμενες μεταβάσεις από την αρχιτεκτονική κάτοψη του κτιρίου στην ελεύθερη ζωγραφική απόδοση της πρόσοψης και το αντίθετο.

Επιδίωξη της εικαστικού-βιντεοκαλλιτέχνιδας ήταν η δημιουργία ενός συστήματος εγγραφής της κίνησης των επισκεπτών στο εσωτερικό του κτιρίου του Γαλλικού Ινστιτούτου. Καταγράφει λοιπόν μέσα σε ένα οπτικό παρόν τις εναλλαγές του αρχιτεκτονικού σχεδίου, αλλά και τις διαδρομές των ανθρώπων μέσα σ’ αυτό, οι οποίες και προσδίδουν στο κτίριο λόγο ύπαρξης, το καθιστούν δηλαδή φορέα κοινωνικής δράσης, ακυρώνοντας κάθε πρόθεση στατιστικών υπολογισμών.

Η τεχνολογία δίνει στην εικαστικό την άνεση της παρακολούθησης πολλαπλών κινήσεων μέσα στο κτίριο. Κάθε φορά που καταγράφεται μια διαδρομή από τους ανιχνευτές δημιουργείται και μια νέα βίντεο-εικόνα. Θεωρητικά στις Μεταβάσεις/Transitions παρακολουθούμε τη δημιουργία άπειρων τέτοιων βίντεο-εικόνων, συνεπώς στην ουσία παρακολουθούμε τη δημιουργία ενός Ζωντανού Έργου που λαμβάνει χώρα σε πραγματικό χρόνο. Πάνω σε ένα οπτικό περιβάλλον που συνεχώς μεταλλάσσεται, προβάλλονται οι διαδρομές με τη μορφή γραμμικών αποδόσεων σε μια πιο καθαρή και περισσότερο σταθερή μορφή. Ταυτόχρονα ο τρισδιάστατος χώρος μετατρέπεται σε επίπεδο, όπου αποδίδεται η διαδρομή και μόνο αυτή, αποκομμένη από τα χαρακτηριστικά που πιθανόν θα τη συνόδευαν, όπως η ταυτότητα του επισκέπτη ή ο αριθμός των επισκεπτών. Οι πληροφορίες θεωρούνται περιττές, οι διαδρομές είναι το ζητούμενο, γιατί όμως τόση επιμονή σ’ αυτό από την εικαστικό;

Στην καλλιτεχνική της δραστηριότητα η φυγή/ απόδραση είναι το χαρακτηριστικό της: μια φυγή/ απόδραση όχι στο πουθενά ή στο τυχαίο, αλλά σε πράγματα που δεν δοκίμασε και που την προκαλούν και την προσκαλούν να τα κατακτήσει. Αυτές οι νέες προσεγγίσεις είναι για την Ιωάννα Ασσάνη ένα μέλλον ανοιχτό σε μελέτη και  υλοποίηση παρουσίασης του Ζωντανού Έργου.

Η κίνηση είναι σημείο αναφοράς για την εικαστικό σε όλο της το έργο. Καταγράφεται άλλοτε στις ατίθασες γραμμές που τείνουν να φύγουν έξω από τα όρια του πίνακα, άλλοτε στις διαδρομές σε δυσδιάκριτους αρχιτεκτονικούς χώρους και άλλοτε στα ανθρώπινα σώματα που βρίσκονται σε κίνηση ή δίνουν την εντύπωση της ψευδούς κίνησης, καθώς αποδίδονται σε στάση προετοιμασίας αποχώρησης.

Τι είναι αυτό που την αναγκάζει να αναζητά την κίνηση; Ασφαλώς είναι η εσώτατη ανάγκη του ανθρώπου να εξερευνά, να ορίζει, να ελέγχει και να κυριαρχεί στο χώρο. Και ενώ επιδιώκει την προστασία του ιδιωτικού του χώρου, ταυτόχρονα αναζητά τρόπους να κάνει αισθητή την παρουσία του στο δημόσιο χώρο και να διεκδικεί το δικαίωμα να τον μοιράζεται με άλλους, απόδειξη βέβαια της κοινωνικότητάς του.

Στην προσωπική ζωή της καλλιτέχνιδας τίποτε δεν μπορεί να θέσει όρια, πέρα από το ενστικτώδες χρέος της να μένει κοντά σε πράγματα που σέβεται και αγαπά. Στην καλλιτεχνική της δραστηριότητα η φυγή/ απόδραση είναι το χαρακτηριστικό της: μια φυγή/ απόδραση όχι στο πουθενά ή στο τυχαίο, αλλά σε πράγματα που δεν δοκίμασε και που την προκαλούν και την προσκαλούν να τα κατακτήσει. Αυτές οι νέες προσεγγίσεις είναι για την Ιωάννα Ασσάνη ένα μέλλον ανοιχτό σε μελέτη και υλοποίηση παρουσίασης του Ζωντανού Έργου. Για τη δημιουργό Ζωντανό Έργο «μπορεί να ονομαστεί οτιδήποτε, όταν αυτό προσδιορίζεται μέσω της εξελικτικής του πορείας προς μια επόμενη πιθανή μορφή που εμπεριέχει όλες τις κατευθύνσεις της προηγούμενης και όλες τις μεταπηδήσεις της στις κατοπινές του διαδρομές», όπως αναφέρει στο Μανιφέστο του Ζωντανού έργου που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2016 στο περιοδικό Τέχνης Ίχνη (τεύχος 9).

Στην ουσία προετοιμάζεται και μας προετοιμάζει για μια άλλη εντυπωσιακή παρουσίαση έργων που ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια μας, εξελίσσονται, αυτοκαταστρέφονται, αναγεννιούνται. Αυτή η διαδικασία ήδη είχε ξεκινήσει από προηγούμενες σειρές εικαστικών έργων. Ακόμα και στην παρουσίαση του δρώμενου Τεμαχισμός στις 23 Νοεμβρίου 2014 στο Γαλλικό Ινστιτούτο, όταν η εικαστικός κατέστρεψε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών έναν πίνακα τεμαχίζοντάς τον και με τα κομμάτια του δημιούργησε άλλα έργα, στην ουσία παρακολουθούσαμε τη δημιουργία ενός Ζωντανού Έργου.

Κατά μία άποψη οι δημιουργίες της Ιωάννας Ασσάνη στο σύνολό της αποτελούν ένα Ζωντανό Έργο, αφού η εικαστικός συνεχώς εξελίσσει την αρχική ιδέα των έργων της και εξελίσσεται και η ίδια συνεχώς με καινοτόμους και πολύ επιτυχημένους πειραματισμούς.

Πηγή : diastixo.gr