Δράση για μια Άλλη Πόλη-«Θεόκλητος» - Ένα ήσυχο καλοκαίρι αλλά...

2020-09-28 18:50

Να αντιμετωπίσουμε τις διαχρονικές εκκρεμότητες του προαστίου

                        Ολοκληρώνεται αυτές τις ημέρες η περίοδος πυροπροστασίας σε ότι αφορά τον «Άγιο Θεόκλητο». Και αυτό το καλοκαίρι πέρασε χωρίς προβλήματα, υπό την επίβλεψη της Πολιτικής Προστασίας και των λίγων εθελοντών. Το περιαστικό άλσος των Βριλησσίων, που βρίσκεται στους πρόποδες του Πεντελικού Όρους, στα σύνορα των Δήμων Βριλησσίων και Πεντέλης, απ' όπου διέρχεται και το πεντελικό Ρέμα που χύνεται στο Χαλάνδρι, είναι ένας πνεύμονας πρασίνου για τα Βριλήσσια, η σημασία του αυτονόητη. Αλλά το δάσος δεν κινδυνεύει μόνο από τις φωτιές...

Από τη δεκαετία του 60 η περιοχή διεκδικείται από ιδιώτες. Βασική αιτία, η ολιγωρία του ελληνικού κράτους να χαρτογραφήσει δασολόγιο και να προστατεύσει τα δάση από καταπατήσεις. Στην περιοχή μας, στο επίκεντρο των διεκδικήσεων βρίσκεται ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός «Άγιος Θεόκλητος», συνεταιρισμός του προσωπικού εκκλησιαστικών ιδρυμάτων της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ο οποίος στις 14/2/60 πλειοδότησε σε διαγωνισμό που προκήρυξε η Ι.Μ. Πεντέλης και αγόρασε 122 στρέμματα δάσους. Ο τότε υπουργός Γεωργίας (1965) έδωσε άδεια η έκταση να κατατμηθεί και ο συνεταιρισμός άρχισε να πουλάει οικόπεδα. Το 1968 όμως, με γνωμοδότησή του το Συμβούλιο της Επικρατείας, απαγόρευσε τη σύνταξη οριστικών συμβολαίων σε δασικές εκτάσεις.

Δημόσια και ιδιωτικά δάση. Μια ανοιχτή συζήτηση

Το Σύνταγμα του 1975 εξομοίωσε το δημόσιο δάσος με τις ιδιωτικές δασικές εκτάσεις, ενώ και η συνταγματική αναθεώρηση του 2001 και οι ρυθμίσεις του νόμου 3208/2003 ανέβασαν το ποσοστό δενδροκάλυψης για το χαρακτηρισμό μιας έκτασης ως δασικής, από 15% σε 25%. Ακόμη και σήμερα το περιβάλλον ταλαιπωρείται παρά προστατεύεται, από νομοσχέδια όπως το φετινό, που επιδιώκει να ρυθμίσει την αδειοδότηση επενδύσεων στα δάση και τις περιοχές Natura.

Για να επανέλθουμε στα δικά μας, το 1985 ένας ιδιώτης άσκησε αγωγή κατά του Ελληνικού Δημοσίου ισχυριζόμενος ότι το 1971 αγόρασε από την Ι.Μ. Πεντέλης 11,4 στρ. στο δάσος του Αγ. Θεόκλητου. Η Μονή άσκησε παρέμβαση υπέρ του στο Πρωτοδικείο Αθηνών (1986). Αντίστοιχη παρέμβαση του Δημοσίου, απορρίφθηκε. Το Δημόσιο επανήλθε στο πρωτοδικείο για να εξεταστεί το θέμα επί της ουσίας (1987) και το 2005 εκδίδεται οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου υπέρ του ιδιώτη κατά της οποίας ασκείται έφεση. Τον Ιούνιο του 2007 το Εφετείο δικαιώνει τον ιδιώτη. Αυτή υπήρξε η πρώτη γνωστή τελεσίδικη απόφαση υπέρ ιδιώτη που διεκδικούσε έκταση στο δάσος των Άνω Βριλησσίων. (Σε άλλες περιπτώσεις το δημόσιο έχει δικαιωθεί). Το θέμα συζητήθηκε στο δημοτικό συμβούλιο. Τα στοιχεία προέρχονται από εκείνη τη συνεδρίαση.

Τα επιχειρήματα της Μονής

Τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποίησε κατά την εκδίκαση της υπόθεσης η Ι. Μ. Πεντέλης, επιδιώκοντας να ερμηνεύσει κατά το συμφέρον της την έννοια του δημόσιου δάσους, ώστε να αποκλείσει την κυριότητα του Δημοσίου επί όσων εκτάσεων διεκδικεί, ήταν τα εξής: «1) Στην Ελλάδα πριν την εφαρμογή του αστικού κώδικα (1946), ίσχυε το Ρωμαϊκό Δίκαιο, σύμφωνα με το οποίο μπορούσε κάποιος να αποκτήσει κυριότητα επί ενός ακινήτου μετά από χρησικτησία 30 ετών, εάν εντωμεταξύ, δεν εγείρονταν αμφισβητήσεις. Τα κτήματα του Δημοσίου δεν εξαιρέθηκαν της χρησικτησίας, έως το 1915. 2) Με διάταγμα το 1836, τα δάση ανήκαν στο Δημόσιο, εκτός από όσα ανήκαν σε ιδιώτες πριν την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. 3) Το Ελληνικό Δημόσιο, δεν έγινε καθολικός διάδοχος του Τουρκικού Κράτους, αλλά στην κυριότητά του περιήλθαν εκείνα μόνο τα κτήματα των Οθωμανών, τα οποία κατά τη διάρκεια του πολέμου κατάλαβε με τις στρατιωτικές του δυνάμεις. Η Αττική, δεν καταχτήθηκε δια των όπλων, αλλά παραχωρήθηκε στο Ελληνικό Κράτος με τη συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως (1833).» (Σημ.: Το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου επί δασών και δασικών εκτάσεων έχει σφραγιστεί με το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830, σύμφωνα με το οποίο αναγνωρίστηκε ότι η Ελλάδα τα κατέχει «πολεμικώς και δημευτικώς»). Αυτά ισχυρίστηκε η Ι. Μ. Πεντέλης ενώπιον του Πρωτοδικείου. Λίγο μετά βέβαια, υπήρξε απόφαση άλλου Εφετείου, πάλι για περίπτωση ιδιώτη που διεκδικούσε αναγνώριση ιδιοκτησίας μέσα στον Θεόκλητο, που είχε διαφορετική κατάληξη: Το εφετείο απέρριψε τον ισχυρισμό ότι η Ι. Μ. Πεντέλης μπορούσε να γίνει κύριος δημοσίων εκτάσεων μέσω χρησικτησίας.

Το «Γ(Χ)εροτσακούλι»

Η Μονή εμφάνισε το δάσος των Άνω Βριλησσίων ως τμήμα ενός ευρύτερου κτήματος, δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων, που έφερε την ονομασία «Γ(Χ)εροτσακούλι» και το οποίο άρχιζε από την Πεντέλη και έφθανε έως την περιοχή της Ν. Μάκρης και της Ραφήνας, περιλαμβάνοντας το Μαρούσι, τα Μελίσσια, την Παιανία, το Κορωπί κλπ. Το τεράστιο αυτό κτήμα συνόρευε στα δυτικά του με τα όρια του άλλου μεγάλου κτήματος που ανήκε στην Ι. Μ. Πετράκη… Σύμφωνα με την Μονή, το «Χεροτσακούλι» περιήλθε στην ιδιοκτησία της από την ίδρυσή της, το 1578 από δωρεές ευσεβών και από αγορά που έγινε το 1600 από κάποιον Οθωμανό της Καρύστου. Η Μονή εμφάνισε στο δικαστήριο μισθωτήρια εκμετάλλευσης πόρων του κτήματος, δηλ. δικαιώματα συλλογής ρητίνης, ξύλευσης, καλλιέργειας, βοσκής κλπ., ως απόδειξη ότι η έκταση αυτή αναγνωριζόταν ως δική της, οπότε «…με τον χρόνο την πεποίθηση», ότι έχει αποκτήσει κυριότητα επί του κτήματος, οπότε αργότερα πούλησε εκτάσεις σε τρίτους, ιδίως σε συνεταιρισμούς, χωρίς να «ενοχληθεί» από το Ελληνικό Δημόσιο. Όταν επομένως το 1972 πούλησε τμήμα του δάσους των Άνω Βριλησσίων, ήταν ήδη ιδιοκτήτης της περιοχής (με χρησικτησία), επομένως και οι τίτλοι των σημερινών ιδιοκτητών ήταν έγκυροι.

Η φωτιά στον Θεόκλητο

7 Ιουλίου 2007 ξεσπά φωτιά στο δάσος των Άνω Βριλησσίων. Θεωρήθηκε «καθαρός εμπρησμός, αφού κατέβηκε ιδιωτικό ελικόπτερο μέσα στο δάσος σε ένα ξέφωτο και από εκεί ξεκίνησε η φωτιά. Το ανακριτικό της Πυροσβεστικής βρήκε ποιος το είχε νοικιάσει, βρήκε ότι παρέκκλινε της πορείας που είχε δηλώσει, αλλά από εκεί και ύστερα τίποτα άλλο». (πηγή: Ραδιόφωνο Άνω Βριλησσίων). Αυτό το γεγονός ήταν η αφορμή για να συνεδριάσει το δημοτικό συμβούλιο όπως προαναφέραμε. 

ΟΛΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ!

Κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, ως ΔΡΑΣΗ είχαμε επισημαίνει ότι δεν είναι εύκολο να αντιμετωπισθεί το ζήτημα του Θεόκλητου χωρίς νομοθετική ρύθμιση. Σε όλες τις περιοχές της Αττικής εγείρονται απαιτήσεις δια χρησικτησίας, χωρίς κανείς να μπορεί να αποδείξει αν όσα επικαλούνται οι ενδιαφερόμενοι να θεμελιώσουν τίτλους ιδιοκτησίας αποτελούν πραγματικά ιστορικά περιστατικά. Επομένως, άκρη δεν βγαίνει, μια στρατηγική αποκλειστικά νομικού τύπου δεν θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Λέγαμε επίσης τότε, ότι θα ήταν σκόπιμο ο Δήμος να μην αναδείξει σε αντίδικό του την Ι.Μ. Πεντέλης. Αφού 400 χρόνια μετά την ίδρυση της Μονής το Δημόσιο δεν αμφισβήτησε την ιδιοκτησία της, γιατί να το πράξει σήμερα; Η Εκκλησία μπορεί να διεκδικεί, αλλά η ευθύνη βαραίνει την Πολιτεία. Προτείναμε να συζητήσουμε ανοιχτά με την τοπική κοινωνία και τα θεσμικά όργανα της αυτοδιοίκησης τα επόμενα βήματα. Να θέσουμε στην κυβέρνηση την ουσία του ζητήματος,  ότι πρέπει να προχωρήσει σε απαλλοτρίωση της δασικής έκτασης του Θεόκλητου με νομοθετική ρύθμιση. Δεν μπορεί να υπάρχουν ιδιώτες μέσα στα δάση. Να ανατεθεί η εποπτεία (και ο καθαρισμός) του δάσους στον Δήμο μας και να επιδιωχθεί η εθελοντική οργάνωση ομάδων πυρασφάλειας, με μέσα και εκπαίδευση.». Αυτά λέγαμε τον Ιούλιος του 2007.

Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν 13 χρόνια. Έκτοτε, δεν υπήρξε καμία ενημέρωση για την εξέλιξη των υποθέσεων. Εξάλλου, σημαντικές ρυθμίσεις για την περιοχή περιλαμβάνονται στο υπό αναθεώρηση Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο των Βριλησσίων, που επίσης λιμνάζει στα υπουργεία σχεδόν επί μια δεκαετία. Πιθανότατα, όσα επισημαίναμε το 2007, παραμένουν και σήμερα ζητούμενα.

Μπορεί λοιπόν, η φετινή περίοδος σε ότι αφορά τον «Αγ. Θεόκλητο» να ολοκληρώθηκε χωρίς προβλήματα, όμως κάποια στιγμή, κάποια τοπική διοίκηση, πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία για τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του τοπικού μας δάσους και για την ανάθεση της φροντίδας του στον Δήμο μας.

Τα μεγάλα ζητήματα του προαστίου δεν είναι καλό να κρύβονται διαρκώς  κάτω από το χαλί.

Κίνηση Δημοτών Βριλησσίων

ΔΡΑΣΗ για μια Άλλη Πόλη