Στο πρώτο μέρος του άρθρου είδαμε πληροφορίες για τα συμπτώματα παιδικού άγχους, ιδέες για διαχείριση της κατάστασης και συμβουλές που σχετίζονται με την επικοινωνία. Αν χάσατε το πρώτο μέρος μπορείτε να το δείτε εδώ.
Στο δεύτερο θα συζητήσουμε ιδέες για την αξιοποίηση του χρόνου κατά τη διάρκεια της απομόνωσης, τα θετικά που ίσως δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε, αλλά και τρόπους για να μειώσουμε το αντίκτυπο όσων συμβαίνουν.
Μπορούμε να αντλήσουμε σοφία και να μειώσουμε τα κατάλοιπα από δυσμενείς συνθήκες σαν την παρούσα, όπου η εξάπλωση του νέου κορονοϊού ανατρέπει κοινωνικές, υγειονομικές και προσωπικές δομές.
Αξιοποίηση Χρόνου
– Κρατάμε κάποιες σταθερές δραστηριότητες ‘από τα παλιά’ (όπως φαγητό με τη συνηθισμένη διαδικασία προετοιμασίας) και δημιουργούμε νέες ρουτίνες προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ημερών (κοινή μέρα και ώρα καθαριότητας χώρων). Παίρνει λίγες μέρες στα παιδιά να προσαρμοστούν και λίγες εβδομάδες στους ενήλικες. Αν δρομολογήσουμε την προσαρμογή τους, είναι πιο εύκολο να αφοσιωθούμε μετά στη δική μας. Οι σταθερές και η υποστήριξη από ενήλικες μπορεί να εξομαλύνουν την κατάσταση.
– Οι όμορφες αναμνήσεις μας παρέχουν αίσθηση ασφάλειας και βελτιώνουν τις δυνατότητες αυτορρύθμισης και προσαρμοστικότητάς μας. Δείτε φωτογραφίες και βίντεο από ευτυχισμένες στιγμές, επικοινωνήστε με αγαπημένους με σκοπό να αναπολήσετε κοινές εμπειρίες και ανακαλέστε στη μνήμη σας όσα σας προκαλούν χαρά και ηρεμία.
– Γινόμαστε πιο ελαστικοί σε άλλα θέματα (όπως οι ζημιές στο σπίτι) για να αφήσουμε χώρο στα νέα δεδομένα και τον πανικό που ενδεχομένως προκαλούν.
– Μαθαίνουμε υπομονετικά στο παιδί ενέργειες που δύναται να κάνει ώστε να διατηρεί κάποια αίσθηση ελέγχου. Αν ανησυχεί, επαναλάβετε τις προφυλάξεις που συνιστάται να παίρνει (όπως βήχουμε στον αγκώνα ή σε χαρτομάντηλο που πετάμε και αποφεύγουμε να αγγίζουμε το πρόσωπό μας). Τα παιδιά νιώθουν ασφαλή όταν ξέρουν τι αναμένεται να κάνουν για να προστατευτούν.
– Εστιάστε, επίσης, στην ανάγκη μας για υγιεινό τρόπο ζωής που συμπεριλαμβάνει αρκετή ξεκούραση και άσκηση, δίαιτα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και προσεκτικό καθαρισμό του χώρου και του σώματος. Για να διαρκεί 20 δευτερόλεπτα το πλύσιμο χεριών μπορείτε να το συνδυάσετε με αγαπημένο τραγούδι.
– Φροντίζουμε για ψυχοκινητική εκτόνωση (όπως χορό), εκπαίδευση (όπως μαθήματα ενσυναίσθησης και οικιακών εργασιών) και ψυχαγωγία (όπως η εξιστόρηση δύσκολων στιγμών από το παρελθόν μας).
– Δεν ξεχνάμε τον ποιοτικό χρόνο με την απόλυτη αφοσίωση για να κοιταχτούμε στα μάτια και να τους δώσουμε αυτά που έχουν ψυχική ανάγκη. Μπορεί να είναι χωρισμένος σε τουλάχιστον τρία πεντάλεπτα μέσα στη μέρα ή ένα τέταρτο το βράδυ πριν τον ύπνο, ανάλογα με το πρόγραμμά σας. Προτείνω να αφήνετε τα κινητά σας μακριά σε εκείνη τη φάση, αν αυτό είναι εφικτό.
– Χρειάζεται να περνάτε ξεχωριστό χρόνο με κάθε παιδί για τουλάχιστον 20 λεπτά καθημερινά, κατά προτίμηση σε ορισμένη και σταθερή ώρα. Σε αυτό το χρόνο, επιτρέψτε στο παιδί να σας οδηγήσει στο τι θέλει να κάνει, πράγμα που χτίζει την αυτοπεποίθηση. Αν αυτό που ζητήσει δεν επιτρέπεται, αδράξτε την ευκαιρία να το εξοικειώσετε στα νέα δεδομένα, λόγου χάριν, περί φυσικών αποστάσεων.
– Αν το παιδί σας είναι πολύ μικρό ηλικιακά, μπορείτε να αντιγράψετε εκφράσεις προσώπου και ήχους, να τραγουδήσετε, να δημιουργήσετε μουσική μέσω κουταλιών, να παίξετε με κύβους, να πείτε ιστορίες, να διαβάσετε παραμύθια και να δείτε φωτογραφίες.
– Αν είναι σε προσχολική ή σχολική ηλικία, μπορείτε να ζωγραφίσετε, να χορέψετε, να κάνετε αγγαρείες με κέφι, να παίξετε κάποιο παιχνίδι ενίσχυσης αυτοεκτίμησης ή αισθήσεων και να το βοηθήσετε στις σχολικές εργασίες.
– Αν το παιδί σας είναι έφηβο, μπορείτε να συζητήσετε περί αθλητισμού, μουσικής, φίλων και πολιτιστικών θεμάτων, να μαγειρέψετε παρέα, να γυμναστείτε ακούγοντας την αγαπημένη τους μουσική και να παρακολουθήσετε ευχάριστες ταινίες.
– Τα προετοιμάζουμε για πιο δύσκολες καταστάσεις μέσω παιχνιδιών (όπως κουκλοθέατρο με θέμα τη διαχείριση απώλειας), όσο τα διδάσκουμε να προσδοκούν ότι όλα θα είναι καλά στο μέλλον.
– Τις ώρες που ο γονιός εργάζεται, μπορεί να έχει προσχεδιάσει κάποιες ιδέες για το πώς μπορεί το παιδί να περνάει το χρόνο του και να έχει ενημερώσει για το αν θα μπορεί να κάνει διάλειμμα ώστε να επικοινωνήσει. Μπορείτε να τα ενθαρρύνετε να εκπαιδευτούν εξ’ αποστάσεως (e-learning) σε κάποια δραστηριότητα που τα ενδιαφέρει.
– Αν χρειάζεται να λείπετε μακριά από το παιδί σας κρατάτε σταθερές αρκετές φάσεις που θα μιλάτε και υπενθυμίστε του πόσο σας λείπει. Αν δεν δέχεται να σας μιλήσει, σεβαστείτε το και συνεχίστε να του στέλνετε μηνύματα αγάπης στις ίδιες σταθερές ώρες.
– Τα παραπάνω είναι σημαντικότερα από το να ‘καλύψει τα κενά στα μαθήματα’, αν και μπορεί να συμβεί και για αυτό. Τώρα υπάρχει χρόνος να διερευνήσουμε το βασικότερο: αποτελεσματικές προσεγγίσεις για τα σημεία που δυσκολεύεται και δημιούργησαν τα κενά. Είναι ευκαιρία να βοηθήσουμε τα παιδιά να ανεξαρτητοποιηθούν περισσότερο.
Τα Θετικά της Απομόνωσης
– Μας δίνει χρόνο να επικεντρωθούμε στα ενδοοικογενειακά θέματα που αγνοούσαμε.
– Μπορεί να εσωτερικευθούν κι άλλες πράξεις αλληλεγγύης.
– Μπορούμε να προχωρήσουμε με όσα παραπονιόμασταν ότι δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε.
– Πιθανόν να αποβάλλουμε από τις αγορές μας, τουλάχιστον προσωρινά, αχρείαστα αγαθά και τρόφιμα που επιβαρύνουν το περιβάλλον.
– Θα εκτιμήσουμε ίσως περισσότερο την ελευθερία, τις συναντήσεις δια ζώσης και την πολυάσχολη ρουτίνα μας ή/και θα συνειδητοποιήσουμε ότι χρειάζεται να διεκδικήσουμε περισσότερη χαλάρωση στη ζωή μας.
Ας Μειώσουμε τα Κατάλοιπα
– Τα παιδιά σας θα θυμούνται αυτή την αναστάτωση, η οποία θα αποτελεί βασικό πρότυπο διαχείρισης δυσκολιών και αλλαγών. Ας προσπαθήσουμε να είναι, όσο το δυνατό, πιο ευχάριστες οι αναμνήσεις. Αυτό που παίζει σπουδαιότερο ρόλο στο πόσο θα τρομάξουν, είναι η αντίδρασή σας και όχι το συμβάν που την προκάλεσε.
– Μην παρουσιάζετε σαν ανυπόφορο το να μένουμε σπίτι. Χρησιμοποιήστε τη δημιουργικότητά σας, τη φαντασία σας και τις αναμνήσεις σας για να ‘ταξιδέψετε’ εκτός, όταν το επιθυμείτε.
– Θέλει προσοχή ώστε τα παιδιά μας να μην καταλήξουν με μικροβιοφοβίες και ψυχαναγκαστικές διαταραχές ως επακόλουθα αυτής της περιόδου. Είναι συνετό να καθιερώσουμε τακτικές υγιεινής και διατήρησης της καθαριότητας, αλλά ας αποφύγουμε τις υπερβολές και τις σχετικές διαφωνίες.
– Υπάρχει περίπτωση η κατάσταση που ζούμε να έχει επιπτώσεις στα επίπεδα εγγύτητας που θα επιθυμούμε να έχουμε και στο μέλλον. Χρειάζεται να υπογραμμίζουμε διαρκώς ότι οι αποστάσεις με τους έξω διατηρούνται μόνο σε παροδικές φάσεις, όταν χρειάζεται. Μην αποφεύγετε την εγγύτητα με τα παιδιά σας, τώρα που έχουν λιγότερες διαθέσιμες αγκαλιές – εκτός αν πραγματικά κινδυνεύει κάποιος που ανήκει στις ευπαθείς ομάδες.
– Ενδέχεται η ψυχοκοινωνική εξέλιξη των παιδιών να επιβραδυνθεί από την απουσία άλλων παιδιών στην καθημερινότητά τους. Βοηθήστε τα να επικοινωνούν με τους φίλους τους και, αν είναι εφικτό, να παίζουν μέσω ίντερνετ. Επιπροσθέτως, να μιλάτε συχνά και με τους δικούς σας που δεν συγκατοικείτε. Έτσι τα παιδιά θα βλέπουν ότι η φυσική απόσταση δεν σημαίνει έλλειψη ενδιαφέροντος. Όταν όλα αυτά τελειώσουν θα μπορέσετε να τους χαρίσετε άφθονες ώρες χαράς με τους συνομηλίκους τους.
– Αποφύγετε τις διακρίσεις με βάση το φύλο, την οικονομική κατάσταση, το μορφωτικό επίπεδο, την εθνικότητα, τις συνθήκες διαβίωσης και τα όμοια. Δεν παίζει ρόλο ο τόπος όπου ξέσπασε ο ιός, ούτε τα περισσότερα από τα παραπάνω (εξαιρούνται οι συνθήκες διαβίωσης) στο ποιος θα προσβληθεί. Τα στερεότυπα μένουν και μετά τις κρίσεις και δημιουργούν νέες κρίσεις. Το γεγονός ότι όλοι αντιμετωπίζουμε τον ίδιο αόρατο εχθρό ελπίζω να μας μετακινήσει μακριά από τις διακρίσεις και όχι από τους ανθρώπους.
– Μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό αν το παιδί σας ή εσείς εκδηλώσετε συμπτώματα ψυχικής δυσκολίας (όπως επαναβίωσης, αποφυγής, υπερδιέγερσης, επίμονου στρες ή παρατεταμένης θλίψης), που επηρεάζουν την οικογενειακή και επαγγελματική λειτουργικότητά τους. Η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση είναι το πρωταρχικό μας εφόδιο για αποτελεσματική αντιμετώπιση. Είμαι πάντα στη διάθεσή σας για διευκρινίσεις.
Εν κατακλείδι, αν υπάρχει γερή βάση στη σχέση μεταξύ γονιού και παιδιών, αντέχουν περισσότερο τα σφάλματά του. Καλή δύναμη σε μικρούς και μεγάλους…
- Σημείωση: Το παρόν άρθρο αποτελεί το δεύτερο από τα δύο μέρη που σχετίζονται με την προσέγγιση του παιδιού από το γονιό κατά τη διάρκεια της απομόνωσης. Δείτε το πρώτο μέρος εδώ.
Ειρήνη Πική, BSc, MA, PhD
Ψυχολόγος με ειδίκευση στην Ψυχοθεραπεία
Διευθύνση γραφείου: Ειρήνης 68, Αγ.Παρασκευή, 153 41, Αθήνα
Τηλ. (+30) 6937132921, 2106084499
Επαγγελματική σελίδα: www.facebook.com/eirini.piki
Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: eirini.piki@gmail.com
Skype Name: eirinipiki
πηγή : www.flowmagazine.gr