Όσα βιώνουμε αυτή την περίοδο μπορεί να μας φέρνουν αντιμέτωπους με τους χειρότερους φόβους μας, που αφορούν θέματα απώλειας, ασθένειας και θανάτου. Σε καταστάσεις με πολλαπλές αλλαγές στη ρουτίνα μας, προκύπτει επιπλέον άγχος και αναστάτωση. Το άγχος των ενηλίκων εξωτερικεύεται συχνά μέσω έντασης ή εκνευρισμού που μπορεί να είναι ιδιαίτερα ‘μεταδοτικά’ στον ευάλωτο πληθυσμό, ενώ το άγχος των παιδιών περνάει συχνά απαρατήρητο. Παρακάτω μπορείτε να ενημερωθείτε για τους ποικίλους τρόπους που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να μας δείξουν ότι βασανίζονται εσωτερικά, τα σημεία που χρειάζεται να προσέξει ο γονιός στη στάση τους, καθώς και διάφορες συμβουλές για αποτελεσματική επικοινωνία ανάμεσα στο γονιό και το παιδί όσον αφορά τις καταστάσεις που σχετίζονται με την απειλή του νέου κορονοϊού.
Προφανώς, επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις δύσκολες συνθήκες τα πιο ευαίσθητα άτομα, όπως τα παιδιά. Το παιδικό άγχος μπορεί να παρουσιάζεται μέσω:
– παλινδρόμησης σε παλιές συμπεριφορές (όπως νυχτερινή ενούρηση),
– ψυχοσωματικών συμπτωμάτων (όπως πονόκοιλο χωρίς ιατρική αιτία),
– διαταραχών ύπνου (όπως εφιάλτες),
– διαταραχών διατροφής (όπως ανορεξικές ή βουλιμικές τάσεις),
– υπερβολικού, συχνού και αναίτιου κλάματος,
– αδυναμίας συγκέντρωσης (διάσπαση προσοχής),
– υπερκινητικότητας,
– αλλαγής στάσης προς σημαντικούς άλλους (τάσεις απομόνωσης ή προσκόλλησης και άγχους αποχωρισμού),
– νευρικότητας στις κινήσεις,
– επαναλαμβανόμενης κουβέντας (συνήθως είναι αυτές που προκαλούν ασφάλεια ή ανασφάλεια),
– επιθετικότητας,
– αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών (όπως επικίνδυνες αντιδράσεις),
– ασυνήθιστου παιχνιδιού (όπως να προστατεύει τα παιχνίδια του) και
– ανησυχητικών ζωγραφιών (με σκούρα χρώματα ή σκηνές βίας).
Ακολουθούν κατευθυντήριες γραμμές για το πώς συνιστάται να προσεγγίζουμε τα παιδιά κατά τις περιόδους της πανδημίας.
Ο Γονιός Μπορεί να Διαχειριστεί την Κατάσταση
– Έχουμε ήδη προσφέρει στο παιδί την ασφάλεια ότι οι γονείς του θα το υποστηρίξουν πάση θυσία σε ό,τι χρειαστεί. Πλέον του το υπενθυμίζουμε συχνότερα.
– Όσο νεότερα είναι τα παιδιά, τόσο συχνότερα μεγαλοποιούν το πόσο ‘παντοδύναμος’ είναι ο γονιός και αρνούνται σε κάποιο βαθμό να δεχθούν τις αδυναμίες του. Χρειάζεται να εξηγήσουμε ότι η επίγνωση και διαχείριση της αδυναμίας μας αποτελεί την πηγή της δύναμής μας.
– Ζούμε άγνωστες καταστάσεις και θα πειραματιστούμε μέχρι να καταλήξουμε στο βέλτιστο που όλο θα εξελίσσεται. Κατανοούμε ότι τα λάθη είναι οι ωφέλιμες προσπάθειές μας για πρόοδο.
– Φροντίζουμε να διατηρούμε την ψυχραιμία μας μπροστά στα παιδιά. Αν χρειαστούμε λίγο χρόνο προκειμένου να ηρεμήσουμε, λέμε ότι θα επιστρέψουμε σύντομα και αν χρειαστεί εξηγούμε ότι όλα είναι υπό έλεγχο.
– Αν η συμπεριφορά μας κάποια στιγμή δεν είναι κατάλληλη, απολογούμαστε, εξηγούμε και επιβεβαιώνουμε ότι πλέον θα ξέρουμε να το προσεγγίσουμε καλύτερα την επόμενη φορά. Σημαντικό είναι να δίνουμε εργαλεία στα παιδιά για να μας αντιμετωπίζουν όταν χάνουμε τον έλεγχο. Πρέπει να δικαιούνται να αποχωρήσουν και να συζητήσουν κάτι αργότερα. Μπορούν επίσης να μας θυμίζουν ότι δεν επιτρέπεται να φωνάζουμε και να λέμε άσχημες λέξεις.
Επικοινωνία
- Μιλάμε προς (και μπροστά) στα παιδιά χωρίς καταστροφολογίες, συνομωσιολογίες και υπερβολές, με σαφήνεια, αισιοδοξία, ψυχραιμία, απλά λόγια, ήρεμη και σταθερή φωνή και ανάλογα με την ηλικία και το γνωστικοσυγκινησιακό τους επίπεδο. Τα παιδιά είναι εγωκεντρικά και μπορεί να θεωρούν ότι θα νοσήσουν ή ότι φταίνε σε κάτι. Τα διαβεβαιώνουμε ότι δεν ευθύνονται για αυτό, ότι ακόμα και στη σπάνια περίπτωση που αρρωστήσουν, θα τους φανεί σαν γρίπη και ότι όλοι συνεργάζονται για την ψυχική και σωματική τους ακεραιότητα.
- Ωφελεί να κρατάτε ενήμερους τους εφήβους για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, ενώ στα νεότερα μέλη της οικογένειας αναφερόμαστε καθησυχαστικά μόνο σε εξελίξεις που τα επηρεάζουν άμεσα.
- Κατανοούμε την τάση τους να ζουν σε άρνηση όταν δεν μπορούν ακόμα να διαχειριστούν κάτι. Δεν τα πιέζουμε να ακούσουν όταν δεν δείχνουν έτοιμα και αναζητούμε την ιδανικότερη στιγμή και τον εποικοδομητικότερο τρόπο για να αλληλοεπιδράσουμε.
- Είμαστε διαθέσιμοι για να ακούσουμε τί γνωρίζουν, τί νιώθουν και πώς το νοηματοδοτούν, αλλά και να συζητήσουμε ουσιαστικά όταν το έχουν ανάγκη. Είναι βασικό μέσω της συναισθηματικής σύνδεσης γονιού-παιδιού να εξασφαλιστεί ασφαλής ψυχικός χώρος για να εκφραστούν τα παιδιά στο ρυθμό τους με στόχο να νιώσουν κατανοητά και ήρεμα.
- Φροντίζουμε να μην υποτιμήσουμε ή να μειώσουμε τα συναισθήματα του παιδιού χρησιμοποιώντας εκφράσεις αποδοκιμασίας ή φράσεις που καταπιέζουν το συναίσθημά του (όπως μη φοβάσαι/λυπάσαι/κλαις/υπερβάλλεις). Έχει μεγάλη σημασία να νιώσουν ότι μπορούν να εκφράσουν και βαριά συναισθήματα και να εισπράξουν κατανόηση, εμπιστοσύνη, στοργή, αποδοχή και ανακούφιση.
- Προσέχουμε τι ακούνε γιατί δεν ισχύει ότι δεν αντιλαμβάνονται όσα νομίζουμε. Το παιδί θα κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να υποστηρίξει τον σημαντικό άλλο αν νιώθει ότι το χρειάζεται, αναλαμβάνοντας έτσι ρόλους που του στερούν τη λειτουργικότητα και την ψυχική ανεξαρτησία του. Οι ενήλικες που φροντίζουν παιδί/α χρειάζεται να είναι οπλισμένοι με συνείδηση των προσωπικών ορίων τους, της ψυχολογικής πίεσης που βιώνουν οι ίδιοι και της θλίψης του παιδιού.
- Τονίζω ότι όσο μικρότερος ηλικιακά είναι ο άνθρωπος τόσο λιγότερο ‘φιλτράρει’ τις υπερβολές των ΜΜΕ και των συνανθρώπων του. Συνεπώς, το παιδί τρομάζει ευκολότερα. Ιδανικά θα παρακολουθείτε ειδήσεις μόνο όταν δεν μπορούν να παρακολουθήσουν μαζί σας. Εξηγούμε ότι ο φόβος είναι φυσιολογικός και ότι μας βοηθάει να προσέχουμε.
- Φροντίζουμε να μην ενοχοποιούμε τα παιδιά με τον τρόπο μας (βλ. αν κάνεις αυτό θα κινδυνέψουμε όλοι). Απλά επαναλάβετε τις οδηγίες με ενθουσιασμό και εξηγήστε ότι δεν κολλάμε εύκολα, απλώς μειώνουμε τις πιθανότητες όσο πιο πολύ προσέχουμε. Πείτε ότι το να μένουμε σπίτι από μόνο του μας προστατεύει πολύ.
- Μην τα τρομάζετε αν ξεχνάνε να κάνουν όλα όσα τους έχετε πει, αλλά βρείτε τρόπους να επιλύσετε προβλήματα. Για παράδειγμα, αν δεν πλένουν αρκετή ώρα τα χέρια τους, μπορούμε να καθιερώσουμε την επάλειψη με αντισηπτικό μετά από κάθε πλύσιμο.
Το σημείο κλειδί είναι η ενημέρωση του γονιού με σκοπό την ενσυναίσθηση και εστιάζοντας στο μέλλον του παιδιού. Οι γονείς κάνουν το καλύτερο που μπορούν και για να διαβάζεις αυτό το άρθρο μάλλον θες να ενημερωθείς για να βελτιωθείς, άρα νοιάζεσαι ουσιαστικά.
* Σημείωση: Το παρόν άρθρο αποτελεί το πρώτο από τα δύο μέρη που σχετίζονται με την προσέγγιση του παιδιού κατά τη διάρκεια της απομόνωσης. Στο επόμενο μέρος του ίδιου άρθρου θα αναφερθούν ζητήματα που αφορούν την αξιοποίηση του χρόνου ανά ηλικία, τη θετική οπτική της απομόνωσης, καθώς και προτάσεις για να αποφύγετε κάποιες πιθανές επιπτώσεις.
ΕιρήνηΠική, BSc, MA, PhD
Ψυχολόγος με ειδίκευση στην Ψυχοθεραπεία
Διευθύνση γραφείου: Ειρήνης 68, Αγ.Παρασκευή, 153 41, Αθήνα
Τηλ. (+30) 6937132921, 2106084499
Επαγγελματική σελίδα: www.facebook.com/eirini.piki
Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: eirini.piki@gmail.com
Skype Name: eirinipiki
πηγή : www.flowmagazine.gr